http://kaliningrad.rfn.ru/

НОВОСТИ

18.08.2014 20:04 Третий международный фестиваль культур «Территория мира» завершился фейерверком

Глеб ФЕДОТОВ, Ольга КОВАЛЕВА, Валерий РЕВУЦКИЙ, Влад КОСЯК

Фото Видео

КАЛИНИНГРАД
В этом году он поставил рекорд по посещаемости. За четыре дня фестиваль посетили около 44 тысяч гостей. Его участниками стали более тысячи артистов. В ярмарке народного творчества приняло участие более 100 умельцев из муниципальных образований региона и 25 мастеров из России, Белоруссии, Литвы, Польши, Франции, Германии и Нидерландов.

Ансамбль песни и пляски Черноморского флота «яблочком» и русскими романсами не ограничился – ударился в заморскую классику. До последнего момента артисты боялись, что вовремя не доберутся до Территории мира. Авиаперелёт из Севастополя в Калининград растянулся на 48 бессонных часов.

ИЛЬЯ КОЛЕСНИКОВ, ХУДОЖЕСТВЕННЫЙ РУКОВОДИТЕЛЬ АНСАМБЛЯ ПЕСНИ И ПЛЯСКИ ЧЕРНОМОРСКОГО ФЛОТА (СЕВАСТОПОЛЬ): «При том, что коллектив морально истощён, но выйдя на сцену, получив заряд эмоций от зрителя, мы отработали на все 100%».

«Зарянка» из …Голландии. 20 лет назад родился этот симбиоз западной и восточной культур. Худрук – в прошлом наша соотечественница. Начинали с русского, а теперь освоили и родной для артистов голландский фольклор. Петь о о берёзках и ржаных колосках им так же привычно, как о тюльпанах и ветряных мельницах.

ИРИНА РАСПОПОВА, «ЗАРЯНКА» (НИДЕРЛАНДЫ): «Я могу сто раз говорить на сцене, что они голландцы, что они не говорят по-русски. Но никто не верит. Будь то профессор этнограф-специалист, или обычный рядовой человек из публики. От любви чарующие грёзы пропадают раз и навсегда».

Южного темперамента в фестиваль подмешали испанцы. В Калининград приехала знаменитая на весь мир школа фламенко Антонио Гадеса.

СТЕЛЛА АРАШУО, ХУДОЖЕСТВЕННЫЙ РУКОВОДИТЕЛЬ ТРУППЫ ФЛАМЕНКО АНТОНИО ГАДЕСА (ИСПАНИЯ): «Он смешал популярное фламенко с академическим. Это основное достоинство Гадеса. Зрителю не нужно обладать знаниями о фламенко, чтобы понять его».

Зрители не увидели легендарную «Кармен», но взамен получили всё лучшее, чем славятся воспитанники школы – от танго до румбы, страсть и чувства, вкус и ароматы Испании.

Все четыре дня на «Территории мира» работала международная ярмарка народного творчества. Василий Радев, резчик по дереву, в Калининграде в первый раз, о фестивале узнал от друзей. Говорит, его древнеславянские ковши, ложки из капа разошлись мигом.

ИЗАБЕЛЬ ДЕВЕЛИКУР, ГОСТЬ ФЕСТИВАЛЯ «ТЕРРИТОРИЯ МИРА» /ФРАНЦИЯ/: «Я впервые в России, и очень рада, что здесь оказалась, мне все нравится, очень высокий уровень организации. Очень много интересных вещей, которые художники делают своими руками, сейчас в Европе это теряется».

Калининградцы Татьяна Гунина и Сергей Чеснолевичус за четыре дня построили целый пряничный город мастеров. И всем миром ткали 20-метровый обережный пояс, в его создании приняли участие две тысячи человек.

АЛЕКСЕЙ СИЛАНОВ, ЗАМЕСТИТЕЛЬ ПРЕДСЕДАТЕЛЯ ПРАВИТЕЛЬСТВА КАЛИНИНГРАДСКОЙ ОБЛАСТИ: «Мы считаем, что оргкомитет сработал достаточно слаженно, несмотря на то, что очередное испытание и с погодой, но тем не менее даже дождь не помешал проведению фестиваля».

Изюминкой завершающего дня стало выступление двух ансамблей: «Казаки России» из Липецка и Государственного заслуженного ансамбля песни и танца Армении имени Татула Алтуняна. Знаменитый коллектив с 76-летней историей подготовил для калининградцев специальный номер.

ЖИРАЙР АЛТУНЯН, ХУДОЖЕСТВЕННЫЙ РУКОВОДИТЕЛЬ ГОСУДАРСТВЕННОГО ЗАСЛУЖЕННОГО АНСАМБЛЯ ПЕСНИ И ТАНЦА АРМЕНИИ ИМЕНИ ТАТУЛА АЛТУНЯНА: «Тополиный пух, которую написал армянский композитор но когда слушаешь, такая широкая русская душа, что невозможно, от этого никуда не денешься».

И по традиции завершил фестиваль шоу-фейерверк «Огонь мира».

Televisiereportages van de reis in 2008:

Nationale omroep: www.1tv.ru/news/n123679 Nederlandse vertaling
 Rus TV Nieuws uit Wolgograd 18:38 – 25 juni 2008

Nederlands koor komt naar Wolgograd om op te treden 

De coach van het Russisch voetbalteam had niet kunnen vermoeden dat hij een held zou worden van het koorzang-festival in de stad Wolgograd. Enkele dagen geleden kwam een folklore gezelschap uit Nederland daar naar toe.
De gasten worden op het podium bedankt voor een coach zoals Guus Hiddink, en als antwoord zongen zij als echte kozakken. Onze correspondent Elena Pich is er van overtuigd dat zowel liederen als voetbal grenzen doen verdwijnen. Reportage van Elena Pich:
Weer Rusland en Nederland. Dit keer niet op het voetbalveld, maar op het podium. Tijdens de voorstelling van het folklore gezelschap uit Nederland heeft de presentatrice opgemerkt dat Nederland voor ons nu niet alleen het land van tulpen, schilderkunst en zeelieden is – we hebben nu iets waarvoor we dit land moeten danken. Viktorija Putilovskaja: ’Omdat ze zo’n prachtige coach voor ons hebben opgeleid die ons voetbalteam heeft geholpen om na zo veel jaren weer een voetbalnatie te worden…!’
Programmeur Pim Philipse zingt doordringend een kozakken-romance. Hij zegt dat zijn leven zonder deze liederen niet echt is voor hem. Hij studeert de Russische taal al veel jaren, en zelfs het Zuid-Russische dialect, en nu stelt hij niet meer vragen of het waar is dat ‘een rood (Mooi) meisje’ rood. [mooi=prekrasny, rood=krasny] Nu is Pim de enige in het ensemble die niet alleen in het Russisch zingt, maar ook praat.
Pim Philipse is een solist van een Kozakken-folkloregezelschap (Nederland):’ Ik hou van de Russische taal. Ik heb Irina ontdekt en sinds die tijd zing ik kozakkenliederen.’
Muzikant en folklorist Irina Raspopova leeft al lange tijd in NederlandEen keer zong ze voor haar Nederlandse vrienden Russische liederen en ze kon zich niet voorstellen dat die met haar mee zouden willen zingen.
Irina Raspopova, de leidster van het folkloregezelschap (Nederland):’Ze liepen langs en hoorden magische klanken. Die raakten hen en ze zijn bij mij gebleven.’
Door een vurige melodie zingt het publiek niet alleen maar mee, maar het gaat mee dansen. De toeschouwers in de zaal – kunnen iedereen overtreffen met zingen – ze zijn artiesten van bekende folkloregroepen uit Wolgograd en de kozakken van nabijgelegen dorpen. Daarom zingen ze nu een geliefd lied met het internationaal koor. Na het concert geeft een achterkleinzoon van een vachmister (вахмистер) Leebgwardjeiski Imperator polk Andrjej Sandalof een masterclass aan een computerspecialist uit Belgie. Bijzonderheden van voltigirovka (trucjes met de sabel) hebben geen vertaling nodig. En de Donkozakken en de nakomelingen van moedige Nederlandse zeelieden begrijpen; in het dans is het zoals tijdens een vechtpartij.
Andrje Sandalof: ‘Met de hand bedekken we ons gezicht en de andere hand beschermt dit deel van ons lichaam en daarom is dit een element van een kozakkendans’.
Rob Landre is godsdienstpedagoog op het seminarium. Maar deze les, erkent hij met een glimlach, onthoudt hij voor een lange periode. Hij kan zich er niet van weerhouden om te vergelijken:’Als jullie zo zouden voetballen zoals jullie hier dansen – zou Rusland weer winnen’. Het enige wat hij kan nu doen is voetbalsupporter worden. Rob Landre:’Waarover vraagt u? Natuurlijk ben ik een Russische voetbalsupporter!’

 

Archangelsk: http://www.tvkultura.ru/video.html?id=75892&doc_type=rnews&doc_id=238664 Nederlandse vertaling

Ongeveer een duizendtal deelnemers reisden naar Arkhangelsk voor het internationaal folklorefestival “Parels van het Noorden”. Dit gaat niet toevallig op deze plaats door. Nabij de Witte Zee zijn de zang- en danstradities immers zeer sterk, hier bleven vele kunstambachten en nijverheid bewaard. Trouwens, “Parels van het Noorden” is de enige Russische parade die erkend is door de UNESCO. Dat vertelt het “Kultuurnieuws”.

Jaarlijks ontvangt deze noordelijke plaats amateurs en professionele groepen, zij die de volkskunst serieus aanleren. Bijna alle 27 deelnemende festivalgroepen zijn verwant in hun hart: sommigen via hun enthousiasme, anderen via bloedverwantschap. Zoals de “Dochters van Ivanov” uit het verre dorp Nes, in de toendra.
Hun 20 zusters zijn naaste of verre verwanten. Deze liederen komen van de Komi, en Russischen, en Nentzy.

Nadezhda Kracilnikova, lid van de volksgroep “Dochters van Ivanov”: Het Netskij district is zeer groot, met uitgestrekte pleinen, en dus ontstaan er dorpen, ver van elkaar, en wij rijden door sneeuwstormen, met terreinwagens, helicopters, gedurende 60 of 90 kilometer. En toch rijden we, omdat het ons behaagt zoals wij elkaar hier ontmoeten, mooi en met liederen. En wij zien dat onze vlijt de mensen ook verheugt.

Wie zou kunnen denken, dat ze in Nederland liederen van de oud-gelovigen uit Voronezh zingen, dat ze er authentieke Russische muziek bestuderen? Deze buitenlanders krijgen de liefde voor de Russische cultuur van
Irina Raspopova, afkomstig uit Voronezh. Vijftien jaar geleden week ze uit naar Nederland, en richtte er het unieke ensemble Zarjanka op. Deze Nederlanders en Belgen vertolken meer dan 200 liederen in het
Russisch. Irina Raspopova, organisator en artistiek leider van “Zarjanka” (NL): Nu doe ik het met meer besef, vroeger was het meer intuïtief. Wat doe ik uiteindelijk ? Mensen opvoeden, ik probeer hen zuiverder,
beter te maken, opdat ze geduldiger met elkaar zouden zijn. Dat alles bereik ik met muziek.

Frans Morre, lid van de volkskunstgroep “Zarjanka” (NL): Ik las reeds boeken van klassieke Russische auteurs, ik denk dat ik iets begrijp van de Russische ziel. Men zegt dat zingen zieke zielen geneest. De cultuur van diverse
volkeren en nationaliteiten zoals ze op het festival “Parels van het Noorden” vertoond worden, is het beste middel voor vrede, zachtheid en een goede verstandhouding.

Oudgelovigen in Estland

Reisverslag door Henk van Ziel, augustus 2005

Ik heb begin augustus een studiereis in Estland gemaakt naar met name de hoogvenen. Estland is qua sfeer en mensen veel meer een skandinavisch land dan een oude sovjetrepubliek. Er wonen maar anderhalf miljoen mensen in een land dat ongeveer 1,5 x Nederland is. Veel ruimte en veel natuur, alleen plaatselijk aangetast door milieuverontreiniging: ik kan me nu een klein beetje voorstellen hoe Nederland er bijvoorbeeld 150 jaar geleden uitgezien moet hebben. Zondag ben ik naar een gemeenschap van Oud-Gelovigen aan het Peipsi-meer gegaan, een soort binnenzee op de grens met Rusland. Er zijn daar verschillende dorpen, waar al van oudsher Oud-gelovigen uit Rusland wonen. Ze leven hoofdzakelijk van visvangst en groenteteelt. Eerst ging ik naar het museum over de Oud-gelovigen in Kolkja en daarna naar het dorp Varnja waar de dirigente van het kerkkoor, Zoja Kutkina, woont. De brief die ik van Irina had gekregen hielp: Zoja toonde enkele liturgieboeken, waaronder een Paasliturgie (zie bijgaande foto’s) en zong stukjes eruit. De teksten kon ik met enige moeite lezen, maar het notenschrift is mij volledig onbekend. Irina heeft erover verteld. Het bestaat uit rode en zwarte tekens, waarbij de rode voor de toonhoogte staan en de zwarte voor het ritme of net andersom.Gezamenlijk hebben we de kerk bezichtigd, waarbij ik opnieuw een foto heb mogen maken van een handgetekend liturgieboek, dat recent geheel professioneel was gerestaureerd. Andere foto’s waren (in de kerk) niet toegestaan. Het koor zingt uitsluitend 1-stemmig.De Oud-gelovigen in Estland woonden hier al vóór het schisma in de Russisch-orthodoxe kerk in de 17e eeuw. De gemeenschap dateerde uit 1579, de kerk uit 1879. Hier en daar zaten mensen op straat bij elkaar, soms met bier. Niettemin maakte het een tamelijk ontspannen indruk. Er waren zowel moderne als oude huizen. Merendeels leek het toch wat armer dan de rest van Estland. De Oud-gelovigen in Estland maken echter een relatief moderne indruk, vergeleken met de sfeer in Rusland. De dorpjes lijken op de Russische dorpen die we hebben bezocht, maar Zoja en haar man hadden een interieur dat in Rusland eerder in de stad zou kunnen voorkomen. Haar man keek op tv naar de formule-1-races. Verder waren er allerlei familieleden aanwezig, waaronder een kleindochter met haar kindertjes. Toch waren Zoja en haar man niet zo oud: ergens in de zestig. Zoja was vriendelijk en behulpzaam, maar ook enigszins gereserveerd, zoals alle Esten.Anders dan de Russen die in de Sovjet-tijd naar Estland zijn gekomen, worden de Oud-gelovigen eerder gekoesterd, zoals bij ons de mensen uit Staphorst of Spakenburg, Volendam of Marken: er was dus een museum, maar ook een restaurant, waar zogenaamd in de sfeer van de Oud-gelovigen gerechten werden geserveerd. Die sfeer bestond vooral uit Russische kitsch: samovars, omslagdoeken, visnetten en oude foto’s. De muziek die gedraaid werd was Russiche zang met een disco-ritme.Er is verder een uitgebreide en mooi vormgegeven website over de oud-gelovigen in Estland, met o.m. geschiedenis etc.: www.starover.ee. in Estisch, Russisch en Engels..

Cursus Russische Volkszang in Handel 28-30 januari 2005 ‘Wij impoviseren zesstemmig.’ Door WIM POELS in de krant van maandag 31 januari 2005

Negen muziekliefhebbers deden dit weekend mee aan een cursus Russische volkszang in klooster De Weyst in Handel. De in Rusland geschoolde zangpedagoge Irina Raspopova liet de cursisten beginnen bij de natuur. Een langgerekt ’Moeoeoe’ klinkt door het zaaltje bij gemeenschap De Weyst in Handel. Even later maken de negen deelnemers aan een cursus Russische volkszang het geluid van een mauwende kat. Goed leren zingen begint bij de natuur, vindt zangpedagoge Irina Raspopova. De boeren in afgelegen Russische oorden kennen immers het geluid van hun dieren en laten hun zang daardoor beïnvloeden.De aanpak werkt in ieder geval, want de cursisten zetten na de introductie een indrukwekkend staaltje zang neer. Van een heel apart soort, dat wel. Het geluid komt niet uit de keel, zoals bij westerse koren, maar ligt voor in de mond. Het resulteert in veel boventonen, soms een schel geluid en een opvallend luid volume voor zo’n klein gezelschap.Deelnemer Rob Landré uit Helmond beseft dat de zang voor een specifiek publiek geschikt is. Slechts een handvol toeschouwers is naar de slotpresentatie van de in oorspronkelijke kostuums gehulde cursisten afgekomen. Het is even wennen. Maar veel mensen die het kennen, vinden het mooi, zegt de Helmonder.Net als de meeste deelnemers is Landré aangesloten bij een van de koren die de in Rusland opgegroeide en geschoolde Raspopova in het midden van Nederland heeft opgezet. Trouw aan het origineel blijven is daarbij een van haar belangrijkste motto’s. Vandaar misschien dat haar koren onder kenners gewaardeerd, maar bij het grote publiek onbekend zijn. We konden eens een televisieoptreden doen. Maar dan zouden we er met allerlei rare dansjes een spectaculaire show van moeten maken. Daar beginnen we dus niet aan, zegt Landré. Toch raakte Landré juist dankzij zo’n door Raspopova verafschuwd gezelschap aan de Russiche volksmuziek verslingerd. Lang geleden zag hij een optreden van een Don Kozakkenkoor. Toen hij negen jaar geleden van de activiteiten van de tegenwoordig in Wageningen wonende Raspopova hoorde, meldde hij zich aan. Zingen kon ik absoluut niet. Ik moest van haar aan de piano gaan staan en beginnen. Het was helemaal niks. Met haar natuurlijke manier van werken heeft ze het me stapje voor stapje geleerd.Haar aanpak heeft wel tot gevolg dat voor Raspopova in Rusland deuren open gaan die voor anderen gesloten blijven. Ze laat de toeschouwers en cursisten een filmpje zien, waarop Russische dorpsbewoners na lang praten een ritueel laten zien. Dat gebeurt niet gauw, weet Landré. De bewoners zijn veel te bang dat grote gezelschappen er in een populaire versie mee aan de haal gaan. Russische dorpen zijn kleine, hechte gemeenschappen, waar de mensen op elkaar zijn aangewezen. Dat weerspiegelt zich volgens Landré in Russische koren. We leren de muziek wel met noten, maar in feite zijn die onbelangrijk. Westerse muziek werkt vooral met drieklanken, wij improviseren soms wel zesstemmig. En dat kan alleen als de zangers heel goed naar elkaar luisteren. Westers geschoolde zangers kunnen dat zelden. We hebben hier de prachtigste stemmen gehad, opgeleid in het conservatorium. Maar het waren individualisten. Ze redden het hier niet en waren zonder uitzondering na hooguit een paar jaar weer vertrokken..

Zarjanka op TV bij de IKON.

Maandag 20 december 2004 traden wij op in de Pauluskerk aan de Mauritsweg in Rotterdam tijdens de traditionele kerstmaaltijd voor vluchtelingen. Ons programma omvatte 8 religieuse liederen en een winterritueel, al met al een half uurtje. Daarvan werd een deel uitgezonden door de IKON op kerstavond 24 december 2004, met een herhaling op 26 december.

 Jubileum Zarjanka 10 jaar!

Russische volkscultuur in 2004: VAN HET VERLEDEN NAAR DE TOEKOMST

Jubileumconcerten in de weekenden 12/13 en 19/20 november 2004 in Amersfoort, Wageningen, Zeist en Utrecht.Vanaf 1993 is de in Nederland wonende Russische Irina Raspopóva (specialiste in Russische folkloremuziek, -zang en -dans) samen met de Stichting Zarjanka bezig met de promotie en beoefening van de oorspronkelijke Russische volkscultuur. De praktijk van Irina Raspopóva is gebaseerd op veldonderzoek dat zij in Rusland samen met haar, in 2002 overleden, echtgenoot dr. Jovan Howe verrichtte. Dankzij dit werk heeft een rijke zangtraditie uit het verleden een toekomst. Het publiek dat eerdere concerten bezocht was telkens weer verrast door de blik in een tot nu toe, onbekende wereld. Het culturele en spirituele bestaan van de Russische plattelandsbevolking komt in deze uitvoeringen tot leven.In november 2004 zijn ter gelegenheid van 25 jaar werk van Irina Raspopóva en het 10-jarig bestaan van de Stichting Zarjanka een viertal concerten uitgevoerd. De bezoekers werden met een gevarieerd programma van afwisselend werelds en religieus repertoire met meeslepende zang en dans en authentieke rituelen zoals die van de Winterse Heilige Dagen en het Lente ritueel. De rituelen werden in de vorm van een toneelvoorstelling in traditionele kleding (100-150 jaar oud) met oude Russische volksliederen, folklorezang en –dans uitgevoerd door de 3 folklore-ensembles: Zarjanka, Wetsjerinki en Zarnitsa. Irina, specialiste in stemvorming gaf een workshop zoals ze die al op veel plaatsen in de gehele wereld heeft gegeven. Ook fragmenten uit het veldonderzoek werden middels een audiovisuele presentatie getoond. Het geheel werd muzikaal ondersteund door de accordeonist Grigoriy Bogomolnyi en door de balalaika en andere traditionele instrumenten.

 Recensie: De Gelderlander van 15-12-2003

Folklore zoals het hoort. Door MAARTEN-JAN DONGELMANS Rozhdjestvo Christovo, gehoord zaterdag in Grote Kerk in Wageningen.

In het westen zijn we eigenlijk op het verkeerde been gezet. Koren als het Credo Koor of de Capella St. Petersburg zingen wel muziek uit de orthodoxe ritus, maar zij kiezen vaak composities van bekende componisten als Gretchaninov, Tsjaikovsky en Rachmaninov. Grote namen die vanuit Russisch perspectief behoorlijk ‘westerse’ muziek schreven.Zangeres, pedagoge en dirigente Irina Raspopova bewandelt een andere route. Zij is al jaren op zoek naar de muzikale uitingen van de Russische volksziel en concentreert zich, als het gaat om religieuze muziek, op de veel minder gecultiveerde gezangen van de Oudgelovigen. Voor de profane muziek stort ze zich op de bonte volkscultuur. Regelmatig ook op het Russische platteland, waar ze ter plekke in het gure klimaat, bij de geharde boerinnen met hun felle stemmen liedjes en rituelen opdiept.Raspopova propageert die onbekende wereld in ons land met haar drie Nederlandse koren: het semi-professionele (landelijke) ensemble Zarjanka en de amateurensembles Wjetsherinki uit Wageningen en Zarnitsa uit Utrecht.Afvaardigingen uit alle drie die koren laten zich deze zaterdagavond voor het tweede achtereenvolgende jaar in de Grote Kerk van Wageningen horen. Jammer dat de belangstelling zo tegenvalt, de kerk zit slechts voor de helft vol.Een gemiste kans, want de twintig zangers en zangeressen, fraai uitgedost in folkloristische kostuums, weten de volkse, ongekunstelde inslag van de liederen optimaal weer te geven. Dit is Russische folklore zoals het hoort: ontwapenend in haar eenvoud en soms woestheid, maar altijd weer uiterst muzikaal. De kwaliteit van de zang is verrassend Russisch. De Nederlanders zijn door Raspopova getraind echt nasaal te zingen en met boventonen te werken. Verbluffend.In de religieuze gezangen valt de eenheid van dit gelegenheidsensemble op. Mannen en vrouwen, apart of samen zingend, verstaan de kunst van dit blok een authentieke belevenis te maken.Hoe verder het concert vordert, hoe meer de uitvoerenden én het publiek in de muziek opgaan. Heerlijk ook zoals de zangers en zangeressen in het Winterritueel (de traditionele periode tussen kerstavond en Driekoningen) en de folkloristische liederen van na de pauze de sfeer weten te treffen. Rauwe humor, hartveroverend enthousiasme en vertederende liefdespoëzie: ze staan garant voor een onvergetelijke avond. Wie deze ensembles eenmaal heeft horen zingen, zit niet meer zo op het Wolgalied van nep-Kozakken te wachten. Toch?

Russisch Carnavalsconcert MASLENITSA

voor de pauze Russische folklorezang, -dans en -muziek, uitgevoerd door de drie folklore-ensembles: Zarjanka, Wetsjerinki en Zarnitsa o.l.v. Irina Raspopova en eventueel gastkoren en gastartiestenHet schitterende Oost-Slavische carnaval Maslenitsa, letterlijk vertaald “boterweek” kent overeenkomsten, maar ook verschillen met het West- en Zuid-Europese carnaval. Jaarlijks voeren wij dit ritueel medio maart op in Utrecht en/of andere locaties. Op het programma staan:

• in de pauze Russisch café met Russische pannenkoeken, drankjes, verkoop van cd’s, boeken, de nieuwsbrief van de stichting Zarjanka: “Zarjanka Nowosti” en tentoonstelling en verkoop van Russisch houtsnijwerk en souvenirs
• na de pauze de theatervoorstelling “Afscheid van Maslenitsa” met de uitbeelding van de rituelen rond Russsich Carnaval, uitgevoerd door drie folklore-ensembles: Zarjanka, Wetsjerinki en Zarnitsa o.l.v. dirigent, pedagoge, zangeres, actrice, specialiste in Russische folklorezang, -dans en -muziek: Irina Raspopova.
  

  Interview met Irina

film: RED EN BESCHERM MIJ op www.rustv.nl
Voor velen van ons is Nederland het tweede vaderland geworden. Het maakt niet uit waar je vandaan komt: Rusland, Kazakstan, Wit-Rusland of Oekraïne, het gaat erom ons aandeel te leveren aan deze maatschappij. Sommige mensen zitten in de handel, sommigen hebben een winkel/zaak en anderen wijden hun leven aan muziek, schilderen of volkskunst. Een voorbeeld daarvan is het moeilijke lot van Irina Raspopova. Haar werk werd de bron van haar inspiratie, de bron van de eeuwige jeugd. Negen jaar geleden kwam Irina en haar nu overleden echtgenoot Jowan Howe naar Nederland om de Russische volkskunst naar het Nederlandse volk te brengen en om de vreugde van deze ongelooflijk mooie muziek met mensen te delen. Zo kwam het folklore ensemble Zarjanka tot stand. Vandaag kunnen wij van de zang van dit uit 12 zangers bestaande ensemble genieten. Bovendien praten wij met Irina Raspopova. In augustus 2002 overleed Jowan, hij was haar steun, haar hulp, partner in al haar ondernemingen.

1. Irina, voor de zoveelste keer genieten wij van dit gevarieerde concertprogramma. Is er verschil tussen het Russische en Nederlandse publiek?
Ze springen en ze huilen allemaal. Het verschil is dat het Nederlandse publiek springt in haar rolstoel. Russische mensen zijn nog niet op dat idee gekomen. Een voorbeeld. Tijdens onze optreden zag ik een oude Nederlands vrouw van een jaar of 85. Ik ben niet zo vaak verbaasd, maar ik stond ervan te kijken toen ze tijdens ons danslied in haar rolstoel begon te springen. Toch worden we door het Russische publiek meer gewaardeerd. Als ze huilen, dan is het omdat het ze heel erg zijn geraakt: hoe kan dat nou – Nederlandse mensen met zoveel respect en liefde voor Rusland en Russische volkscultuur.

2. Hoe kwam je op het idee om het ensemble te organiseren waar Nederlandse mensen in de Russische taal Russische volksliederen zingen. Hoe kon je ze motiveren?
De Russische folklore muziek is mijn beroep. Ik kan het niet kan scheiden van mijn privé leven. Iets anders ligt mij niet. Nu woon ik in Nederland, dus zoek ik mogelijkheden om in Nederland te werken. Het kan niet anders. De Russische volksmuziek is een van het meest gevarieerde culturen ter wereld. Ik ben ervan overtuigd dat iedereen, zelfs de minimaal ontwikkelde persoon is in staat om deze bron van volkskunst naar zijn waarde te schatten. De Russische volkskunst slaagt erin om mensen te raken, om hun belangstelling te wekken. Volgens mijn overledene echtgenoot Jowan Howe, de Amerikaanse Nederlander met de Russische ziel, zoals hij vaak door onze leerlingen genoemd werd, telt de Russische volksmuziek 53 genres. Waar, in welk land is er zo veel variatie te vinden? En de polifonisch samenzang? Dat is een sleutel voor de Russische ziel, zo mysterieus voor het Westen. Dat boeit de Nederlanders.

3. Irina, veel zangers dragen mooie etnografische kleding, waar komt die vandaan?
Dat is de collectie van mijn overleden echtgenoot, doctor in de antropologie, en doctor van de Russische geschiedenis Jowan Howe. Sommigen zijn mijn bezit, gekocht in de Russische dorpen of gemaakt speciaal voor ons. De ontwikkeling van de Russische cultuur en folklore is nu in de volle gang. Gelukkig, leert het Russische volk om zijn cultuur opnieuw te waarderen. Mijn kostuum, het kostuum van het volk Erzja uit Mordowa is 150 jaar oud. Andere kostuums zijn ook 100 jaar oud of nog ouder.

4. De liederen, die jullie nu zingen, jullie huidig repertoire, hoe kwam dat tot stand?
Ons repertoire is afwisselend. Onze liederen verschillen in genre, afkomst (zuid, oost, west, noord), en stemgebruik. Dat is het verdienste van mijn man, de kenner van de Russische folklore. Toen we naar Nederland kwamen, kon hij er geen genoegen mee nemen om alleen de liederen van de Woronezh regio (dat is waar ik vandaan kom) te zingen. Hij had de gewoonte om tegen mij te zeggen: “Je vertegenwoordigt hier het hele Rusland, dus moet je ook de liederen van het hele Rusland zingen.”
Dus moest ik me in de folklore van heel Rusland verdiepen. In Rusland zijn er heel veel kenners van de volkskunst. Toch bestuderen de meesten alleen maar de cultuur van de streek waar ze wonen en werken. Deze eenzijdige benadering vind ik heel erg gevaarlijk. Dat mag in de wetenschappelijke wereld nooit gebeuren. Hoe lang zal het zo doorgaan, hoe lang zullen de schrijvers, taalkundigen alleen in de tekst geïnteresseerd zijn en muzikanten alleen in de melodie? Dat weet ik niet.”Voor de zanger zijn de woorden onafscheidbaar van de melodie. Deze regel moet voor de kunstverzamelaar heilig worden”, – aldus een groot Russische etnograaf Linjeva. Dat schreef zij aan het begin van de 20e eeuw. Ze verhuisde naar de Verenigde Staten en richtte daar ook een Russisch koor op. Maar dat is een ander verhaal. Ik ben het absoluut met haar eens. Na vele jaren heeft haar werk zijn waarde niet verloren. Haar werklust en doorzettingsvermogen zullen mij altijd blijven fascineren. Als de symboliek van het woord voor jou niet duidelijk is, dan begrijp je zijn betekenis ook niet. Weet je waarom rooibos, die zo vaak als versiering tijdens de huwelijksrituelen gebruikt wordt, “heet, warm” wordt genoemd? “Hete, warme” rooibos is het symbool van de vrouwelijke rijpheid. In de eerste jaren van mijn verblijf in Nederland werd ik heel vaak gevraagd waarom wij Russische mensen een jonge vrouw rood noemen: :waarom is zij rood? Te veel wodka gedronken? ” Het woord “rood ” in het Russisch betekent jong, gezond zijn, in staat zijn om kinderen te baren, het liefst jongens. Want voor de jongens kregen Russische boeren meer grond dan voor de meisjes. Dus, denk even zelf na: waarom is het meisje zo rood? Misschien vanwege onze onwetenschappelijke benadering?

5. Even terug naar de tijd van het oprichten van Zarjanka: wat vond je moeilijk?
De Nederlandse benadering. Nederlandse mensen moeten het vooral “leuk” hebben. Russische mensen zijn eraan gewend om heel hard te werken en dat begrijpen Nederlandse mensen niet. Ze kunnen het moeilijk begrijpen dat we niet alleen voor het geld, maar vooral voor de voldoening werken. “Begrijp me niet verkeerd, “- zeg ik vaak tegen ze – ik ben er niet tegen om het samen leuk te hebben of met ons allen iets te drinken. Maar dat is niet het belangrijkste. Het zingen is ook hard werken. De personen die geen zin hebben om hard te werken zijn in mijn koor niet welkom. Gelukkig werken de leden van mijn koren net zo hard als ik.

6. Jouw werklust en doorzettingsvermogen zijn ongelooflijk. De energie, die je verbruikt, hoe vul je dat op?
Ik zing. Ben je in staat om te zingen en te eten tegelijk? Er zijn niet veel mensen die op dat idee kunnen komen. Ik kan dat wel.
Wat doe ik nog meer? Ik zwem met mijn dochter eens per week, ik loop vaak hard, maar het belangrijkste is, natuurlijk, zingen. De muziek zal de wereld redden.

7. Men zegt dat de meeste Nederlandse amateurs maar eens per week zingen. Hoe vaak repeteren jullie?
We repeteren, helaas, één keer per week in Utrecht, want de huurkosten zijn te hoog. Bovendien zingen wij eens per maand 6 uur achter elkaar in Wageningen. Ook nemen de koorleden individuele lessen, zij nemen de liederen op een cassetterecorder op en bestuderen ze thuis en daar geniet men enorm van. (Althans dat zeggen mijn cursisten).

8. Ik heb gehoord, dat je behalve optredens ook werkshops en cursussen geeft. Hoe kan je dat allemaal combineren?
Ik ben er gewoon heel erg goed in.

9. Je hebt het boek over de technische kant van zingen geschreven. Misschien kan je er meer over vertellen.
Ja, natuurlijk. Mijn boek over de volkszangtechniek en improvisatie in de polifonische zang met als bijlage een cassette met meer dan 100 oefeningen verscheen in 1996 bij Pang Records in Leiden. Mijn boek is het resultaat van de gebrekkige kennis van de Nederlandse taal. Sinds de eerste dag van mijn verblijf in Nederland was ik genoodzaakt om te werken. Maar ik sprak natuurlijk geen Nederlands. Daarom was ik op zoek naar een toegankelijke methode om dingen uit te leggen aan mijn koorleden. Uiteindelijk, kwam ik bij de imitatie van de natuurstemmen. Eerst – de imitatie van de stem van de heilige koe, daarna – de heilige kat enzovoort. Waarom? Door de imitatie van die stemmen krijg ik een bijzondere combinatie van klanken – n.l. boventonen. Waarschijnlijk weet niet iedereen wat dat betekent. Ik moet dat even demonstreren. Iemand zingt een klank. De muzikant hoort in dit geval minimaal twee tonen: kwint, kwart, en misschien nog een octaaf. Het nasaal zingen (de reproductie van de klank door de neus) veroorzaakt de boventoon . Nasaal zingen wordt trouwens in de muzikale wereld beschouwd als verkeerd.
Met sommige opvattingen over het gebruik van de stem ben ik het niet eens. Dat heb ik ook in mijn boek geschreven. Volgens mij is het gebruik van de nasale klank een van de voorwaarden van de boventoon. Nu zal ik dat even demonstreren. De stem van de kat in de hoge tessitoera (register), hoofd register. Toen ik aan de imitatie van natuurstemmen dacht hield ik geen rekening met de theoretische basis. Er bestaat echter een heel interessante theorie. Dit is de informatie voor het speciale televisieprogramma voor de muzikanten, voor de mensen, die daar interesse voor hebben.
Mijn overledene echtgenoot Jowan gaf een heel interessante interpretatie van het woord “koe”. Volgens hem betekent “een koe melken” in sommige landen “zingen”. Ik vraag aan mijn leerlingen om de klank te verlengen net alsof ze de koe aan het melken zijn. Je mag de koe niet slaan. In mijn boek ben ik daartegen, zelfs tegen de zachtste agressie. Een koe melken doe je met liefde – anders krijgt ze pijn. Zelfs de zachtste aanval vind ik niet acceptabel. Glissando, en nog een keer glissando helpt om de juiste klank te produceren. Waarom? Zingen begin je met nul. Zelfs de koe begint met een klank -” mm”, pas daarna krijg je nasale tonen”mjaoe, moe”. Dankzij deze tonen krijgen wij de boventoon.

10. Vertel ons over je cd’s.
Wij hebben er drie. De eerste CD is etnografisch. In 1993 in het dorp Sinije Lypjagi namen wij de religieuze muziek en huwelijks liederen van de oudgelovigen op.
De volgende cd’s zijn ook hier in Nederland opgenomen door Bernard Klaikamp, de bekende etnomuzikoloog van Pan Records. De eerste cd heet ” Zharkaja Kalina” en de tweede “Rasplachetsa dusha greshnaja”. Dit is de de polifonische muziek van de oudgelovigen, de muziek van de verschillende regio’s van Rusland. Dat is de trots van Jowan en mij. Het is bijzonder leuk om de waardering van de Russische boeren te horen. Ze nemen zelf het initiatief om ons te bedanken. Tijdens het festival heeft iedereen het heel erg druk, maar ze staan te wachten om hun dankbaarheid uit te spreken. En dat maakt het de moeite waard. Kortom, als je dit soort woorden hoort, dan denk je – je loopt niet zo maar rond op aarde.

11. In Wageningen is de stichting Zarjanka gevestigd ter behoud van de Russische cultuur. Wat doet de stichting?
De stichting Zarjanka organiseert festivals, tentoonstellingen van de oude klederdrachten en lezingen over onderwerpen uit traditionele Russische cultuur en ook cursussen over volksmuziek. Wij hebben twee folklore festivals achter de rug. Niemand geloofde dat het ons zou lukken, maar het ging goed dankzij onze enthousiasme en mijn financiële steun. Wij hadden folklore groepen uit Rusland te gast. Mijn Nederlandse ensembles (ik heb nog twee andere koren: Zarnitsa in Utrecht en Wetsjherinki in Wageningen) nemen elk jaar deel aan folklore festivals in Rusland.Behalve onze optredens tijdens de festivals doen wij ook veldonderzoek in de Russische dorpen. Maar dan zijn wij niet alleen met folklore bezig. In elk dorp blijven wij twee dagen en wij overnachten in de huizen van de buren, bij de oude oma’s. Nederlanders zijn gefascineerd door de Russische mensen en door hun gastvrijheid.

12. Als je een kans zou hebben om je leven te gaan veranderen, of je leven opnieuw te leven, zou je daar gebruik van maken?
Jawel, in mijn nieuw leven zou ik vanaf het begin met mijn man Jovan willen zijn. Toen ik hem ontmoette was hij 56 jaar oud. Het zou dan beter zijn als hij wat jonger zou zijn. Voor ons allemaal zou het makkelijker zijn. Wij kwamen naar Nederland en wij moesten hard werken. Het is een zonde dat zo’n kenner van Rusland nauwelijks tijd had om zijn boeken te schrijven, om zich in het wetenschappelijke werk te verdiepen. Het zou fijn zijn geweest als ik mijn boek niet ’s nachts had moeten schrijven maar onder betere omstandigheden. Het zou fijn zijn als ik les op de universiteit zou kunnen geven of op het conservatorium en als ik me met de theorie bezig kon houden. Ik wil niet klagen. Ondanks alle moeilijkheden is ons leven heel erg interessant. Wij hebben veel gezien en zijn overal geweest, ik , Jovan en mijn Nederlanders. Dit leven kan je benijden, want het is een heel interessant leven.

13. Vertel het eens, wat betekent het voor jou om gelukkig te zijn?
Ik ben gelukkig als ik iets nieuws ontdek, als ik het onmogelijke mogelijk maak.

14. Wat wens je aan onze toeschouwers?
Ik zal niks nieuws vertellen, maar alleen die oude vertrouwde woorden herhalen: liefde, geduld en medeleven.

Vertaling van Katya Brekhova.

  

  

http://www.zarjanka.com/wp-login.php

Week 26/2001

Wageningse zanggroep in Rusland Wodka, brood en samenzangDoor Annemiek HaringWAGENINGEN – Leden van de Wageningse Zanggroepen Zarjanka, Wjetsherinki en de Utrechtse groep Zarnitsa zijn onlangs samen met hun koorleidster Irina Raspopova naar Rusland afgereisd. Doel van de reis was zingen met en voor russen, in dorpen, steden en op festivals. De groep zong met hart en ziel Russische dorpszang, waarmee ze zich vermengden met de Russische geest. De leden van de groep verbleven bij gastgezinnen in de Woronezh regio in Zuid Rusland.’Wodka, brood en samenzang verbroederen waar men de spreektaal niet machtig is.’ Dat was een van de vele ervaringen van een van de Wageningers in Zuid-Rusland. Een samengestelde zanggroep ging onlangs op tournee door de Woronezh regio in Zuid-Rusland, 500 kilometer ten zuiden van Moskou, aan de grens met de Oekraine. Twaalf Nederlanders aangevoerd door Irina Raspopova.Wjetsherinki en Zarjanka zijn twee zanggroepen die Russische dorpszang zingen. De groepen hebben Wageningen als thuisbasis en bestaan louter uit Nederlanders. Wjetsherinki is een amateur gezelschap. Zarjanka zingt op semi-professioneel niveau. Zarnitsa is een Utrechts amateur gezelschap wat ook geleid wordt door de in Wageningen woonachtige Zuid-Russische Irina Raspopova. Moskou De groep komt tijdens hun reis nauwelijks buitenlanders tegen. Rusland is nog niet toeristisch. Zelfs op het vliegveld zijn nauwelijks niet-Russen te herkennen. Gedurende de rest van de reis kan men slechts onderscheid maken tussen Russische boeren, burgers en buitenlui. Een reis met metro, trein en bus volgt. Per metro eerst door Moskou. Moskou oogt grauw, armoedig vol oostblokflats. Het rode plein oogt overweldigend groot, een immense leegte overvalt de bezoeker. Imposant zijn de aanliggende kerken. Kerken vol behangen en beschilderd met iconen, kaarsen en kruizen. Plaatsen waar het Russisch orthodox geloof intens beleeft wordt. Mensen lopen in en uit, steken kaarsen aan en zingen liederen. Enkele leden van de Wageningse zanggroep zingen in een kerk spontaan ‘Miero Za Stoepnitsa’ een religieus lied. De omstanders reageren verrukt. Orjol In Orjol overnacht de groep in een oude grauwe oostblokflat boven op een heuvel. Aan de rand van de hoogbouwwijk staan rijen garages die bij de flats horen. Achter deze wijk bevinden zich datsja’s , dat zijn uitgebreide volkstuinen met daarop ‘buitenhuisjes’. Een beetje licht in deze grauwe kilte. In Orjol krijgt de groep een officiële ontvangst in een cultureel centrum. Een bezoek aan een dorp volgt. Overal waar de groep in dorpen ontvangen wordt staan dansende en zingende mensen klaar en volgt een maaltijd met brood, tomaat, vis, worst en wodka, heel veel wodka !Overal vind uitwisseling van liederen plaats. Zelfs in treinen komen muzikanten voorbij, om de passagiers te vermaken. De Nederlanders haken daar met alle plezier op in, en zingen ons Russisch deuntje mee. Kursk stad van de onderzeeër Orjol wordt weer verlaten, Kursk is het volgende doel. Ook daar verblijft eenieder in een gastgezin. Per auto worden enige leden van de groep langs de kazerne geloodst waar opvarenden van de bekende onderzeeër gewoond hebben. Later in een afgelegen dorp waar weer een overnachting volgt, staat de stokoude kleurentelevisie in het negentiende eeuws openluchtmuseumhuisje op groene ruis. Met handen en voeten wordt duidelijk gemaakt dat negenentwintig lichamen geborgen zijn uit de onderzeeër. Na Kursk gaat de reis verder naar de stad Woronezh aan de rivier de Don . Daar neemt de groep deel aan een pinksterfestival . Ruud Harmsen vertelt over dit festival. Belevenissen ,,….Veel vrouwen hebben bloemenkransen op het hoofd: dit festival is een kruising tussen onze meiboom, Sint Jan en Pinksteren. Het buitengebeuren begint met een processie met een berkentak voorop over de hoofdstraat naar het plein……” Al behoort dit deel van Rusland tot Europa, toch zijn er in de ogen van de gemiddelde Nederlander grote cultuurverschillen. Vele vreemde voorvallen die verrassen! Kees Stelling verhaalt over de eerste nacht in Moskou in een hotel: ,,De locatie was zodanig, dat als je niet precies wist waar het hotel lag, je er ook nooit per ongeluk terecht zou komen. Dat leek het personeel ook helemaal niet erg te vinden. In tegenstelling tot de hotels, zoals ik ze tot nu toe had meegemaakt, bekommerde het personeel zich in het geheel niet om de gasten. Zo was er bijvoorbeeld een portier die van ’s morgens tot ’s avonds niets anders deed dan televisie kijken. Nadat Irina akkoord was gegaan met een veel hogere prijs dan van tevoren was afgesproken, mochten we naar binnen. Heel onwerkelijk was het om, op de derde etage aangekomen, om half twaalf, een vrouw aan een bureautafel met schemerlamp te zien zitten, midden in de gang, die iets met bonnetjes aan het doen was. Het leek net een oude film.” Henk van Ziel beschrijft zijn overnachting bij een van de vele gastgezinnen in een afgelegen dorp op het eindeloze platteland ,,…We worden in de keuken uitgenodigd die achter het halletje ligt. Daar huist, in een afgeschermd stukje ook een grote moedereend met twintig kuikens. Verder liggen er bossen brandnetels, die later tot varkensvoer worden verwerkt. Er is een gasfornuis, maar ook een stenen houtkachel met oven, met daarachter een soort bedstee….” Verder beschrijft Henk beeldend het landschap ,,…Grootschalig coulissenlandschap zou je het kunnen noemen. Eindeloze akkers, omzoomd door bosranden, hier en daar doorsneden door droge erosiedalen en een enkel riviertje. Een kolchoz in de verte, een groeve, een dorpje waar de weg per ongeluk lijkt langs te komen. Een onverharde zijweg naar de horizon, waar zich een vrouwtje te voet naar toe beweegt en graan, graan, graan.” Wie meer wil weten over Zarjanka, Wjetsherinki en Zarnitsa, een optreden wil bijwonen of zelf mee wil zingen, neemt contact op met Irina Raspopova na 25 augustus telefoon:  0317-425401.

---

Heeft u een mening over of reactie op een van deze artikelen of iets anders typisch Wagenings, dan plaatsen wij dat graag in de Veluwepost. Uw reactie kunt u sturen naar veluwepost@ddsw.nl